Niềng răng sau khi tháo dán có thể tái phát, nghĩa là các răng có xu hướng dịch chuyển trở lại vị trí ban đầu hoặc lệch hướng sau khi kết thúc quá trình điều trị chỉnh nha. Hiện tượng này được gọi là “orthodontic relapse”. Mức độ tái phát phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ kỹ thuật điều trị ban đầu, tuân thủ đeo hàm duy trì đến đặc điểm sinh lý, sự tăng trưởng của xương hàm cũng như các yếu tố môi trường và lối sống của bệnh nhân.
Orthodontic relapse là hiện tượng răng di chuyển dần trở lại vị trí ban đầu sau khi tháo niềng răng. Theo các nghiên cứu, quá trình này thường do sự bất ổn về cơ học của răng sau điều trị, khi lực nội tại của mô liên kết và các yếu tố sinh trưởng không được cân bằng đầy đủ. Các răng sau khi niềng dán đã trải qua một quá trình di chuyển và tái cấu trúc mô liên kết, tuy nhiên nếu không duy trì chặt chẽ bằng các loại hàm duy trì (retainers) thì các mô này có thể không ổn định và dẫn đến tái phát (PubMed).
Có nhiều yếu tố có thể góp phần vào hiện tượng tái phát sau khi niềng răng:
Tuân thủ hàm duy trì: Một trong những yếu tố quan trọng nhất là việc bệnh nhân không đeo hàm duy trì đúng cách hoặc không đeo đủ thời gian theo chỉ định của bác sĩ. Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tái phát ở bệnh nhân không tuân thủ đúng chế độ đeo hàm duy trì có thể lên tới 40% sau hai năm (MDPI).
Lực nội tại và tăng trưởng: Sự thay đổi tự nhiên trong cấu trúc xương hàm do tăng trưởng hoặc lão hóa cũng có thể gây ra sự di chuyển răng theo hướng không mong muốn sau khi tháo niềng. Điều này đặc biệt đúng với các bệnh nhân trẻ, khi quá trình phát triển của hàm vẫn tiếp diễn (Cleveland Clinic).
Kỹ thuật điều trị ban đầu: Chất lượng và kỹ thuật điều trị niềng răng ban đầu cũng ảnh hưởng lớn đến độ ổn định của kết quả. Nếu phương pháp điều trị chưa được tối ưu hoặc có sai sót, khả năng tái phát sẽ tăng lên (barriedentist.ca).
Các yếu tố môi trường và lối sống: Các thói quen như hút thuốc, chế độ ăn uống không lành mạnh hay thiếu hoạt động thể chất cũng có thể góp phần làm thay đổi áp lực lên răng và mô liên kết, từ đó thúc đẩy hiện tượng tái phát (fredericksburgorthodontics.com).
Hàm duy trì được thiết kế nhằm giữ cho các răng ở vị trí điều trị sau khi niềng răng được tháo. Có hai loại hàm duy trì chính là hàm cố định và hàm tháo lắp.
Hàm cố định: Được dán trực tiếp lên mặt trong của các răng thường cho hiệu quả lâu dài, tuy nhiên cũng có thể gặp phải vấn đề biến dạng dây dẫn đến tái phát nếu không được kiểm soát kỹ lưỡng (PubMed).
Hàm tháo lắp: Có thể điều chỉnh linh hoạt nhưng đòi hỏi sự tuân thủ cao từ bệnh nhân, nếu không thì hiệu quả duy trì sẽ không được đảm bảo. Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc lựa chọn đúng loại hàm duy trì và tuân thủ theo chỉ định có thể giảm thiểu tái phát một cách đáng kể (MDPI).
Khi tái phát xảy ra, các bác sĩ nha khoa sẽ đánh giá mức độ và nguyên nhân cụ thể của hiện tượng này để đưa ra phương án điều trị phù hợp. Một số biện pháp can thiệp bao gồm:
Điều chỉnh hàm duy trì: Nếu tái phát là do việc đeo hàm duy trì không đúng cách, bác sĩ có thể điều chỉnh lại hoặc thay đổi loại hàm duy trì cho phù hợp với tình trạng của bệnh nhân.
Can thiệp chỉnh nha bổ sung: Trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể cần thực hiện lại một số bước của điều trị chỉnh nha để khôi phục vị trí răng ban đầu.
Tư vấn và theo dõi: Việc duy trì tư vấn định kỳ và theo dõi chặt chẽ sau điều trị là rất cần thiết để phát hiện sớm hiện tượng tái phát và can thiệp kịp thời (Cleveland Clinic, fredericksburgorthodontics.com).
Tái phát sau khi tháo niềng răng là một hiện tượng phức tạp và không thể loại trừ hoàn toàn. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuân thủ hàm duy trì, kỹ thuật điều trị ban đầu, yếu tố sinh lý của bệnh nhân và thói quen sống. Tuy nhiên, với sự theo dõi định kỳ và can thiệp kịp thời, nguy cơ tái phát có thể được giảm thiểu đáng kể. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ và duy trì chế độ chăm sóc răng miệng sau điều trị để bảo vệ kết quả điều trị đạt được.
Italianodental.com – Niềng răng xong có tái phát không? Available at: https://italianodental.com/nieng-rang-xong-co-tai-phat-khong-_864.html
MDPI – Orthodontic Relapse after Fixed or Removable Retention. Available at: https://www.mdpi.com/2076-3417/13/20/11442
PubMed – Retention procedures for stabilising tooth position after orthodontic treatment. Available at: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10202160/
Barriedentist.ca – Braces Again? Are You Suffering from Orthodontic Relapse? Available at: https://barriedentist.ca/big-mouth-blog/braces-and-invisalign-articles/should-i-get-braces-again/
Fredericksburgorthodontics.com – Orthodontic Relapse & How You Fix It. Available at: https://fredericksburgorthodontics.com/blog/orthodontic-treatment-to-repair-relapse/
Cleveland Clinic – Dental Retention and Orthodontic Treatment. Available at: https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22296-dental-scaling-and-root-planing
#NiềngRăng #TáiPhát #HàmDuyTrì #ChỉnhNha #NghiênCứuNhaKhoa #SứcKhỏeRăngMiệng
29/04/2025
Chỉ nha khoa là công cụ không thể thiếu để loại bỏ mảng bám ở kẽ răng – nơi bàn chải không thể tiếp cận. Tại Nha Khoa Vàng, chúng tôi hướng dẫn chi tiết cách dùng chỉ nha khoa đúng kỹ thuật, dựa trên khuyến cáo của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) […]
24/04/2025
Răng mọc lẫy (hay “răng đôi”, “shark teeth”) là tình trạng răng vĩnh viễn mọc lên trong khi răng sữa tương ứng không rụng do chân răng sữa không tiêu, dẫn đến hai hàng răng cùng tồn tại. Tại Nha Khoa Vàng, chúng tôi xử lý hiệu quả hiện tượng này bằng phác đồ chuẩn quốc tế, […]
22/04/2025
Chăm sóc răng miệng từ sớm là nền tảng cho sức khỏe răng hàm mặt suốt đời. Tại Nha Khoa Vàng, chúng tôi tuân thủ hướng dẫn từ các hiệp hội nha khoa quốc tế để giúp cha mẹ xây dựng thói quen chăm sóc răng miệng khoa học cho trẻ. 1. Thời Điểm Bắt […]
20/04/2025
Trong thời đại mà quảng cáo, marketing lên ngôi, những sản phẩm ào ạt được đưa ra thị trường với hàng trăm tên gọi mỹ miều, ở tất cả các dạng sản phẩm, không chỉ mỗi nha khoa. Nếu như chúng ta không có kiến thức tốt, chúng ta rất dễ bị lừa. Đành rằng, […]