Giới thiệu giải pháp khí cụ TOGO – Bước tiến đột phá trong chỉnh hình can thiệp
Tác giả: Bác sĩ Trịnh Ngọc Tiến, Chuyên khoa: Chỉnh nha chuyên sâu
Một quan niệm sai lầm phổ biến nhưng vô cùng tai hại vẫn còn tồn tại trong cộng đồng phụ huynh: “Đợi con thay hết răng (khoảng 12-13 tuổi) rồi mới đi niềng một thể.” Đối với các sai lệch về răng chen chúc đơn thuần, quan điểm này có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, đối với sai lệch Khớp cắn ngược (Class III Malocclusion), sự trì hoãn này đồng nghĩa với việc bỏ lỡ “thời điểm vàng” quý giá nhất để tác động lên xương hàm, dẫn đến nguy cơ phẫu thuật cắt hàm khi trưởng thành.
Bài viết này sẽ phân tích sâu về cơ chế bệnh sinh của khớp cắn ngược ở trẻ em và giới thiệu phương pháp can thiệp sớm bằng khí cụ TOGO (Temporary Orthodontics Guide Occlusion) – một giải pháp hiện đại khắc phục được nhược điểm của các khí cụ cổ điển.
Khớp cắn ngược (hay còn gọi là móm) là tình trạng các răng cửa hàm dưới phủ ngoài răng cửa hàm trên khi cắn lại. Trong chỉnh nha, chúng tôi chia tình trạng này thành 3 nhóm nguyên nhân chính:
Do răng (Pseudo Class III): Trục răng cửa trên ngả vào trong, răng cửa dưới chìa ra ngoài, nhưng tương quan xương vẫn bình thường.
Do xương (Skeletal Class III): Xương hàm trên kém phát triển (thiểu sản) hoặc xương hàm dưới phát triển quá mức (quá phát), hoặc kết hợp cả hai.
Do chức năng: Có điểm chạm sớm khi cắn, khiến trẻ phải trượt hàm dưới ra trước để cắn khớp tối đa.
Ở giai đoạn răng sữa và răng hỗn hợp (6-10 tuổi), nguy hiểm nhất là sự “Khóa khớp” (Locking). Khi răng cửa trên nằm trong răng cửa dưới, nó tạo thành một “cái khóa” cơ học, kìm hãm hoàn toàn sự phát triển ra trước của xương hàm trên.
Sự phát triển của xương hàm trên thường kết thúc sớm (trước tuổi dậy thì), trong khi xương hàm dưới lại có xu hướng phát triển mạnh nhất ở đỉnh tăng trưởng dậy thì. Nếu không giải phóng sự “khóa khớp” ngay từ sớm, chúng ta sẽ đối mặt với các hậu quả:
Thiểu sản xương hàm trên vĩnh viễn: Do bị hàm dưới chèn ép, xương hàm trên không thể nới rộng và phát triển ra trước, dẫn đến tầng giữa mặt bị lõm, ảnh hưởng thẩm mỹ nghiêm trọng.
Trầm trọng hóa sai lệch xương: Một sai lệch chức năng ban đầu (trượt hàm) nếu để lâu ngày sẽ kích thích lồi cầu xương hàm dưới phát triển dài ra, biến thành sai lệch xương thực sự.
Gánh nặng phẫu thuật (Orthognathic Surgery): Nếu đợi đến 18 tuổi, khi xương đã cứng và biến dạng hoàn toàn, giải pháp duy nhất thường là phẫu thuật cắt đẩy xương hàm – một quy trình đau đớn, tốn kém và nhiều rủi ro.
Khuyến cáo: Hiệp hội Chỉnh nha Hoa Kỳ (AAO) khuyến cáo trẻ có dấu hiệu khớp cắn ngược cần được khám sàng lọc ngay từ 7 tuổi, thậm chí sớm hơn nếu phát hiện bất thường ở hệ răng sữa.
Trong lịch sử chỉnh nha, có nhiều khí cụ được sử dụng để can thiệp sớm (Phase 1):
Khí cụ tháo lắp (Removable appliances): Các hàm nhựa có ốc nong và cung môi.
Nhược điểm: Chỉ có tác dụng nghiêng răng là chính, ít tác động lên xương. Phụ thuộc hoàn toàn vào ý thức đeo của trẻ.
Mặt nạ kéo hàm (Facemask) kết hợp nong hàm (RPE): Đây là “tiêu chuẩn vàng” trong nhiều thập kỷ để kéo xương hàm trên ra trước.
Nhược điểm: Khí cụ cồng kềnh, đeo ngoài mặt gây mất thẩm mỹ, trẻ thường xấu hổ và từ chối đeo khi đi học. Hiệu quả giảm sút nếu trẻ không hợp tác đeo đủ 12-14 tiếng/ngày.
Chụp cằm (Chin Cup): Dùng để kìm hãm xương hàm dưới.
Nhược điểm: Gây áp lực lên lồi cầu và khớp thái dương hàm (TMJ), hiệu quả còn nhiều tranh cãi.
Vấn đề lớn nhất của các phương pháp trên: SỰ HỢP TÁC CỦA BỆNH NHÂN (Patient Compliance). Ở độ tuổi hiếu động, việc bắt trẻ đeo một khí cụ vướng víu suốt ngày là thách thức lớn với phụ huynh và nha sĩ.
Để khắc phục nhược điểm về sự hợp tác của trẻ, khí cụ TOGO ra đời như một giải pháp can thiệp sớm thông minh, lợi dụng chính lực cơ chức năng của trẻ để điều chỉnh sai lệch.
TOGO không dùng lực kéo mạnh từ bên ngoài như Facemask, mà hoạt động dựa trên nguyên lý “Giải phóng khớp cắn” (Disarticulation) và “Hướng dẫn chức năng”:
Nâng khớp & Trượt trơn: TOGO được thiết kế (thường là các overlay hoặc bite turbos đắp trên mặt nhai răng hàm hoặc mặt trong răng cửa) để loại bỏ hoàn toàn sự chạm khớp cản trở giữa hai hàm.
Tác động thụ động liên tục: Khi trẻ ăn nhai hoặc nuốt, các diện hướng dẫn của TOGO sẽ tự động đưa hàm dưới lùi về sau và tạo không gian cho hàm trên trượt ra trước.
Kích thích xương ổ răng: Hệ thống giúp thay đổi trục răng cửa, đưa răng cửa trên ra ngoài và răng cửa dưới vào trong một cách sinh lý.
Không cần sự hợp tác (Compliance-free): Đây là ưu điểm lớn nhất. Khí cụ được gắn cố định hoặc hoạt động thụ động, trẻ không cần nhớ tháo ra lắp vào. Điều trị diễn ra liên tục 24/24h.
Thẩm mỹ và Thoải mái: Nằm gọn trong miệng, không lộ khí cụ ngoài mặt, trẻ tự tin giao tiếp và đi học.
Hiệu quả kép: Vừa giải quyết vấn đề khóa khớp, vừa hướng dẫn xương hàm phát triển đúng hướng trong giai đoạn tăng trưởng.
Nhiều nghiên cứu trên các tạp chí chỉnh nha uy tín (American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics) đã chỉ ra rằng: Việc loại bỏ cản trở cắn (occlusal interference) sớm bằng các khí cụ chức năng cố định giúp cải thiện đáng kể chỉ số ANB (tương quan xương hai hàm) và giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của Class III.
Sử dụng TOGO trong giai đoạn răng hỗn hợp giúp:
Tạo điều kiện cho xương hàm trên bắt kịp đà tăng trưởng.
Định vị lại lồi cầu xương hàm dưới về vị trí trung tâm hõm khớp.
Giảm độ khó và thời gian cho giai đoạn niềng răng toàn diện (Phase 2) khi trẻ 12 tuổi.
Khớp cắn ngược ở trẻ em không phải là vấn đề có thể “tự khỏi” theo thời gian. Sự can thiệp đúng lúc với phương pháp đúng đắn như TOGO chính là món quà vô giá mà bố mẹ dành cho tương lai của con, giúp con tránh được những cuộc phẫu thuật đau đớn sau này.
Nếu quý phụ huynh nhận thấy con có dấu hiệu cắn ngược, hãy đưa trẻ đến thăm khám với bác sĩ chuyên khoa chỉnh nha ngay hôm nay.
Tài liệu tham khảo:
Proffit WR, Fields HW, Sarver DM. Contemporary Orthodontics.
Ngan P. Early treatment of Class III malocclusion: Is it worth the burden? Am J Orthod Dentofacial Orthop.
Các nghiên cứu lâm sàng về hiệu quả của khí cụ chức năng trong điều trị hạng III xương.
Liên hệ tư vấn chuyên sâu:
Nha Khoa Vàng, hotline: 08.3399.5679
Địa chỉ: 219A Nguyễn Ngọc Vũ – Yên Hòa – Hà Nội
Fanpage: https://www.facebook.com/nhakhoavang219nnv/
03/08/2025
“Lấy tủy răng xong là xong, coi như chiếc răng đó được bảo vệ vĩnh viễn.” “Điều trị tủy đơn giản là bác sĩ dùng kìm gắp ‘sợi thần kinh’ hay ‘con sâu’ ra khỏi răng là hết đau.” Đây là hai trong số rất nhiều lầm tưởng phổ biến về điều trị tủy răng […]
03/08/2025
“Răng tôi chẳng đau nhức gì cả, chắc là vẫn ổn.” “Tôi có thấy một chấm đen nhỏ trên răng, nhưng nó không đau nên chắc chẳng sao đâu.” Đây có lẽ là những suy nghĩ quen thuộc của rất nhiều người. Chúng ta thường có xu hướng mặc định rằng, cơn đau là tín […]
02/08/2025
Một cơn đau nhức nhối ở chiếc răng hàm, nhưng lạ thay, bạn lại cảm thấy vùng thái dương của mình cũng đang giật thon thót theo từng nhịp. Hoặc một chiếc răng cửa bị ê buốt, nhưng cơn đau lại lan tỏa lên tận hốc mắt và vùng trán. Đây không phải là sự […]
02/08/2025
Khi cơn đau răng đạt đến đỉnh điểm, sự tuyệt vọng có thể khiến chúng ta tìm đến bất kỳ giải pháp cấp tốc nào được truyền tai nhau. Một trong những “mẹo” phổ biến và lâu đời nhất chính là ngậm một ngụm rượu mạnh, rượu thuốc hoặc cồn trực tiếp vào vị trí […]